Het staatshoofd dat wordt uitgejoeld tijdens Prinsjesdag. Het is lang geleden dat dit voor de laatste keer gebeurde. Maar Prinsjesdag is op meer gebieden historisch. Nog nooit waren er zo veel mensen aan het werk in Nederland, maar tegelijkertijd is de inflatie historisch hoog, evenals de zorgen over de eigen toekomst en het ziekteverzuim. We kijken terug op de uitkomst van afgelopen Prinsjesdag door de bril van de werkgever met onze specialisten Linda van ’t Hoff, Tinka van Vuuren en Claudia Bouwman. Eerste conclusie naar aanleiding van de uitkomst van Prinsjesdag: in control zijn als werkgever is nu harder nodig dan ooit. Om verzuim/uitval (hogere kosten) en uitstroom (krappe arbeidsmarkt) te voorkomen. Op deze 2 onderwerpen gingen we dieper in tijdens het rondetafelgesprek.
Het verzuim is onverminderd hoog en tegelijkertijd is er krapte op de arbeidsmarkt die elke sector voelt. Hoe houd je je medewerkers vitaal en gezond aan het werk, van begin tot eind van hun loopbaan? Je kunt nu immers niemand missen en werving is een uitdaging. Slim(mer) inzetten van je bestaande medewerkers dus. Hier komt nog een uitdaging bij: de wet- en regelgeving rond de WIA-uitkering is sinds deze maand gewijzigd. We spraken erover na in het Rondetafelgesprek.
Naast hoog verzuim en een krappe arbeidsmarkt, maakt de veranderende wet- en regelgeving rond de WIA-uitkering het er niet makkelijker op voor werkgevers. Dit heeft niet alleen financiële gevolgen. Het zorgt er - samen met een aantal ontziemaatregelen - ook voor dat een groep 60+'ers de arbeidsmarkt (vroegtijdig) verlaat. Terwijl deze oudere én ervaren medewerkers vaak nog prima kunnen doorwerken. En juist in tijden van personeelstekort zijn ze nog hard nodig. Laat je dat gebeuren of neem je nu maatregelen?
Wat wijzigt er eigenlijk rondom de WIA?
De regelgeving rond de WIA is sinds deze maand gewijzigd en geldt vooralsnog tot eind 2023. Wat houdt dat in? Linda: "Nu nog is het zo dat een werknemer na 104 weken ziekte wordt gekeurd. Maar het UWV staat onder druk. De wachttijden voor een keuring lopen op. Om het UWV te ontlasten krijgen 60+'ers straks geen keuring door een verzekeringsarts meer, als werkgever en werknemer het daar eens over zijn. Deze groep stroomt dan automatisch de WGA 80-100 in, tenzij ze minder dan 35% inkomensverlies hebben.
De nieuwe WIA-regeling voor 60+'ers heeft ook voordelen
Claudia: "De achterstanden bij de UWV-keuringen worden door de nieuwe regeling weggewerkt en andere leeftijdsgroepen kunnen dan wel op tijd beoordeeld worden. De lasten van deze groep 60+’ers worden vooralsnog niet direct aan de werkgever doorbelast via de gedifferentieerde premie of eigenrisicodragerschap, maar via het Arbeidsongeschiktheidsfonds. Hierdoor dragen alle werkgevers deze lasten en niet alleen de werkgever die het betreft."
Uitstroom van oudere werknemers
Tinka vult aan: "Tegelijkertijd heb je die oudere werknemers vaak nog hard nodig. Na de UWV-keuring gaat nu ongeveer een derde van de 60+'ers weer (deels) aan het werk. Met de krapte op de arbeidsmarkt hoeft een werkgever juist niet blij te zijn als deze 60+'ers volledig arbeidsongeschikt worden verklaard. Er is dan waarschijnlijk een mindere financiële prikkel voor deze werknemers om aan het werk te blijven."
Die uitstroom wordt versterkt door ontzie-maatregelen als de RVU, het generatiepact en straks ook de nieuwe pensioenregeling. Linda: "Wie nu met pensioen gaat, weet grotendeels waar hij aan toe is. Als de nieuwe regeling vanaf 2026 ingaat, is er minder zekerheid. Hoewel het natuurlijk ook positief kan uitpakken, zullen er werknemers zijn die voor zekerheid kiezen en nog voor 2026 met vervroegd pensioen gaan."
Demotiverend effect
Regelingen, zoals met de WIA-uitkering, hebben een demotiverend effect voor deelname van ouderen aan de arbeidsmarkt, analyseert Tinka. "Het versterkt het negatief zelf-stigma van de oudere werknemer. Het gevoel van 'dat kun je van mij niet meer vragen' leeft al. Met de nieuwe WIA- beoordeling van 60-plussers wordt dat extra bevestigd." Dat vraagt om aandacht van de werkgever. Want juist in tijden van krapte is iedereen nodig en moeten mensen gemotiveerd en up-to-date blijven. "En, dat geldt zéker niet alleen voor de seniore werknemers", zegt Claudia. "Iedere generatie heeft op zijn eigen manier behoefte aan ondersteuning van zijn werkgever."
Opkomst van de 'I-deal'
Het verklaart het groeiend succes van de ‘I-deal’. Met een I-deal maakt een individuele werknemer afspraken met de werkgever over werkinhoud, flexibiliteit of ontwikkeling. “Het betekent natuurlijk niet dat je als werknemer zomaar werk kunt laten vallen. Het gaat over werkomstandigheden en de manier waarop je dat werk doet”, verduidelijkt Tinka. “Tijd- en plaatsonafhankelijk werken helpen daarbij.” Idealiter leiden I-deals – een samentrekking van ik-deal en ideaal- tot een verbeterde samenwerking op de werkvloer, ook tussen generaties. Claudia: “Als je eerst je kinderen op school wilt afzetten, begin je wat later en werk je langer door. Terwijl wat oudere collega’s misschien wel graag vroeger naar huis gaan en het prima vinden om vroeg te beginnen. Kortom: dit vergt een goede dialoog tussen werkgever en werknemer, maar ook tussen werknemers onderling.”
Omdenken
Omgaan met verschillende generaties vraagt om omdenken: een andere manier van werken en samenwerken. Tinka sluit af met een mooi voorbeeld: “Bij een project bij een stadsreinigingsdienst koppelden we generaties en hun competenties aan elkaar. Routes werden gereden met tablets: de jongeren legden uit hoe dat werkte. Ouderen hielpen hen met hun ervaring in het bejegenen van de burger. Het zorgde voor meer positiviteit en begrip onderling. Dat zorgt weer voor minder uitval en daarmee minder schadelast. Het mes snijdt dus aan meerdere kanten.”
Lees ook deel 1 Verzuim.