Verklaring gezondheidstoestand regio Parkstad
‘Ziek vieren’. Voor wie niet uit de Limburgse Mijnstreek komt, klinkt het vreemd in de oren. Maar het begrip werd voor het eerst gebruikt door de mijnwerkers die wegens ziekte niet aan de slag konden. Zij bleven thuis, de werkgever moest het maar oplossen én deed dat ook. “Waar in andere regio’s medewerkers uitgedaagd werden tot het nemen van eigen regie, hoefde dat hier niet”, zegt Arno Hanssen, stafdirecteur HR binnen MeanderGroep. Van woning tot verenigingsleven, ‘de mijnen’ regelden het. De werkgever betuttelde, de werknemer berustte. De mijnen zijn al decennia gesloten, “maar de mentaliteit is soms nog wel voelbaar”, vertelt Arno. En hoewel het niet wetenschappelijk vaststaat, kan die mentaliteit volgens hem deels een verklaring zijn voor de algehele gezondheidstoestand van de inwoners van deze regio. Arno: “Als een van de grootste werkgevers van de regio voelen we een verantwoordelijkheid. Daarom besloten we 6 jaar geleden het thema Vitaliteit veel meer aandacht te geven. Onze medewerkers van vandaag zijn onze klanten van morgen”, redeneert de stafdirecteur HR van MeanderGroep, dat thuiszorg en Hulp bij het Huishouden aanbiedt en diverse Wonen met Zorg-locaties in de regio heeft.
Bewustzijn belang vitaliteit van medewerkers vergroten
Toen het thema vitaliteit van medewerkers nadrukkelijker op de agenda kwam, werd het beïnvloeden van gedrag gezien als een belangrijk aandachtspunt. “Hoe zorg je ervoor dat medewerkers eigen regie gaan ervaren en nemen?”, formuleert Esther Bakker, programmamanager Meander Vitaal, de uitdaging. "Want vitaliteit is niet een kwestie van simpelweg interventies aanbieden als werkgever. Het is belangrijk om het bewustzijn van medewerkers te vergroten, zodat zij het belang van vitaliteit gaan inzien. Daarnaast is het van belang het aanbod af te stemmen op hun behoeften. Het stellen van vragen en het blijven voeren van gesprekken zijn hierbij cruciale elementen. Als een medewerker een goed initiatief heeft, zorgen wij ervoor dat dit wordt opgenomen in het vitaliteitsprogramma.”
Hoe krijg je dat voor elkaar bij 6.000 collega’s? Esther: “Makkelijk is dat niet in een grote organisatie als die van ons. De groep medewerkers is zo divers; andere achtergronden, verschillende opleidingsniveaus, andere werkzaamheden, verschillende werkplekken, van kantoor en zorglocatie tot bij de klanten thuis.” “Een standaardaanpak is er dus niet”, zegt Arno. “Duizenden medewerkers, maar bijna niemand heeft precies hetzelfde nodig.”
Vitale medewerkers faciliteren zonder te betuttelen
“Er gaat bij ons daarom veel aandacht naar de beantwoording van de vragen: hoe bereik je op een goede manier al die verschillende groepen? En hoe kun je de vitaliteit van medewerkers faciliteren, zonder ze te betuttelen?”, vertelt Esther. Dat begint met inzicht. Zowel door kwalitatieve als kwantitatieve onderzoeken kwamen de behoeftes en uitdagingen aan de oppervlakte bij MeanderGroep. Die inzichten leidden vaak tot een maatwerkaanpak.
Voorbeeld: “Met de collega’s op kantoor voer je dagelijks heel direct het gesprek”, schetst Esther. Arno: “Maar de collega’s werkzaam binnen de Hulp in het Huishouden hebben misschien 4x per jaar een teamoverleg. Er is dan weinig tijd om een volledige presentatie te geven over vitaliteit. Voor hen maakten we een filmpje van drieënhalve minuut. Daarin nemen we hen mee in alle mogelijkheden binnen Meander op het gebied van vitaliteit. Ook zien ze aansprekende praktijkvoorbeelden van collega’s, die meededen met vitaliteitsprogramma’s. Dat motiveerde wel om aan de slag te gaan.”
Maatwerk is dus een randvoorwaarde om collega’s in beweging te krijgen. Maar er is nog een heel belangrijke, vertelt Arno. “Vitaliteit en duurzame inzetbaarheid moeten op de agenda staan bij de hele organisatie, in alle lagen. Bij MeanderGroep is het onderdeel van onze bedrijfsstrategie.” Waar Arno het jaren terug vaak nog letterlijk op de agenda moest zetten bij collega’s, merkt hij nu een kentering. “In gesprekken met het management beginnen mijn collega’s er zelf over. Ze zijn doordrongen van het belang. Dat is een belangrijke stap.” Dit is ook wat Esther merkt. “Het is een thema op de werkvloer geworden. Dat hoor ik aan de gesprekken. Maar ik merk het ook aan de vragen en suggesties voor bijvoorbeeld workshops die ik dagelijks krijg van collega’s.”
Aandacht voor vitale medewerkers
Aandacht voor vitaliteit begint dus altijd met aandacht voor de medewerkers, stellen Esther en Arno. Het is als een vliegwiel in beweging krijgen. “Als je als werkgever het thema serieus neemt, zullen de collega’s dat ook doen.” Hoewel het erop lijkt dat het een positief effect heeft op de verzuimcijfers, vindt Hanssen het nog te vroeg om cijfermatige conclusies te trekken. “Maar een belangrijk doel hebben we bereikt, zo blijkt ook uit onderzoek dat we samen met Loyalis uitvoerden. Daarin onderzochten we het effect van de inspanningen. Voornaamste conclusie: er blijkt geen direct verband tussen het aanbieden van interventies en duurzame inzetbaarheid. Dat verband ontstaat pas als de medewerker daarbij in de gelegenheid is of wordt gesteld om eigen regie te nemen. Dus onze voornaamste uitdaging blijft om onze organisatie zó in te richten dat de medewerkers zich optimaal uitgenodigd voelen om de eigen regie te nemen. En dat we hen hierin faciliteren.”
De inspanningen van de zorgaanbieder gaan verder dan alleen de eigen collega’s. Arno: “We zijn een zorgorganisatie en voelen ons verantwoordelijk voor de regio. Daarom maken we veel interventies bereikbaar voor familielieden van medewerkers, zoals programma’s om te stoppen met roken en hardlooptrainingen.”
Maar ook wordt actief de samenwerking met andere instanties, zoals gemeenten en onderwijs, gezocht. “We delen onze kennis en inzichten, helpen elkaar en kijken bij elkaar in de keuken.” Alle inspanningen leidden tot de prijs Vitaalste werkgever van Limburg. Het is een mooie erkenning, vinden zowel Esther als Arno. “Maar dat het onderwerp écht leeft in de organisatie, daar zijn we het meest trots op.”
Loyalis, Gids in Inkomen & Zekerheid, helpt zorgorganisaties bij vitaliteit en duurzame inzetbaarheid. Wil je weten wat wij voor jouw organisatie kunnen betekenen? Lees meer over onze aanpak.