‘Het gevreesde pensioengat bleek erg mee te vallen’

Toen ROC Ter AA in Helmond zich gedwongen zag de organisatie in te krimpen, koos het voor een onorthodoxe aanpak. Het bood collega’s van 60 jaar en ouder een vrijwillige vertrekregeling. En die werd verrassend positief ontvangen.

‘Toen het aantal leerlingen terugliep en we moesten inkrimpen, waren we het snel eens in de organisatie’, vertelt HR-adviseur Gert-Jan van Breugel van ROC Ter AA. ‘Binnen onze organisatie willen we graag een evenwichtige verdeling van alle leeftijden. Daarom lieten we liever niet al onze jonge collega’s met tijdelijke contracten vertrekken. Bovendien zou dat onze aansluiting met de leerlingen en de toekomst geen goed doen.’

Het was voor ROC Ter AA niet de eerste keer dat ze zich waagde aan een vrijwillige vertrekregeling. Enkele jaren geleden deed het zijn toenmalige medewerkers van 60-plus een vergelijkbaar aanbod. De positieve respons van toen gaf het plan vorig jaar opnieuw de wind in de zeilen. Van Breugel: ‘Lesgeven is een zwaar beroep. Onze ervaring is dat ook de ouderen die nog graag voor de klas staan en inspiratie halen uit het contact met jongeren, op een gegeven moment toch naar een andere balans verlangen. Ze willen meer tijd voor zichzelf.’ Tegelijkertijd merkte hij dat mensen ervan uitgingen dat eerder stoppen met werken financieel nooit mogelijk zou zijn. Maar het massaal gevreesde pensioengat bleek in de praktijk reuze mee te vallen.

‘De angst voor het pensioengat hebben we weggenomen door persoonlijke financiële plaatjes te laten maken, zodat ieder exact wist hoe het ervoor stond.’ Van Breugel kan het iedereen aanraden om deze verantwoordelijkheid bij een buitenstaander te beleggen. ‘Een onafhankelijke, neutrale partij kan veel beter als vraagbaak dienen dan wij. Dat werkt voor iedereen het prettigst. En zelf kunnen mensen de financiële plaatjes niet maken, laat staan goed doorgronden. Medewerkers waren vaak blij verrast na een gesprek met de pensioenadviseur, en konden niet geloven dat het financieel mogelijk was om eerder te stoppen met werken.’

ROC Ter AA bood overigens geen goudomrande regeling. Doorwerken tot de pensioengerechtigde leeftijd blijft financieel gezien verreweg de aantrekkelijkste optie. Toch maakte meer dan de helft van de 60-plussers (38 medewerkers) gebruik van het aanbod. Uiterlijk 1 januari 2019 is de hele groep uit dienst. Vrijwillige vertrekregelingen kosten weliswaar geld, maar het is de investering meer dan waard, vindt Van Breugel als hij erop terugkijkt. ‘Het mooie vind ik dat het een win-winsituatie is. Iedereen is hierbij gebaat. De regeling kost weliswaar geld, maar omdat de loonkosten voor oudgedienden hoger zijn dan voor de jongere collega’s die blijven, nemen de jaarlijkse loonkosten af.’ 

Maar veel belangrijker is dat ROC Ter AA nu vers bloed in de organisatie kan aantrekken. Van Breugel: ‘We kunnen mensen nu echt inzetten op hun kwaliteiten, en hebben zelfs vacatures geplaatst.’ Doordat het onderwijs steeds meer maatwerk biedt aan leerlingen, werken medewerkers intensiever samen; ze staan samen om de leerling heen. Teamleden zijn daardoor veel in gesprek met elkaar, geven en krijgen feedback, en leren daarvan. ‘Daarmee wordt het voor medewerkers vanzelfsprekender om hun gedrag aan te passen’, merkt Van Breugel. ‘En dat is precies wat je nodig hebt om als onderwijsinstelling wendbaar - en daarmee vitaal – te zijn.